Cees Smit: Hoe gaat het echt met de patiënt?

De berichten over de economie zijn niet eenduidig. De afgelopen week bepaalden overheden en centrale banken het nieuws met eventuele rente stappen en Dot plot plaatjes. Maar ook de IPO markt (bijv. ARM en Instacard) hadden de aandacht van de media.

De Amerikaanse politiek werd klaarblijkelijk jaloers van al die aandacht naar anderen en trok de aandacht weer terug naar zichzelf hun door te dreigen met een shut-down. De vraag is: Wil men echt een crisis veroorzaken als politieke partij? Of is het allemaal show?

Iets wat ook als het ‘show’ is, belangrijk is voor de beurs is inflatie en dus:

Stapje terug in tijd met de Inflatie update

Na een week van rente stappen (lees pas(sen) op de plaats) is het ook wel weer eens een moment om naar de historische inflatie en de rente te kijken. We doen dat straks in deze column meer uitgebreid dan vorige week.

Maar eerst even kort naar het plaatje van de lange rente. Want de belangrijke centrale banken lieten de rente onveranderd, maar de rente in de markt liep mede hierdoor iets op.

En niet alleen in Amerika

Nu denken we wellicht dat zijn de Chinezen die dumpen of de macht die meer wil omdat het schulden niveau in de VS zo hoog is. Nee het is gewoon wereldwijd want bijv.  ook de 10jaars-rente in Europa liep op.

Overheden stimuleren niet meer?

In Nederland hadden we de derde dinsdag in september en in tegenstelling tot vorige jaren worden de  teugels weer aan gehaald en dus minder (of geen) stimulatie economie.

En als  we dan weten dat een belangrijke reden van de recente stijging van aandelenkoersen juist de enorme stimulatie was, dan heb je een idee wat er kan gaan gebeuren met de indices.

De Amerikaanse overheid moet dicht (een shutdown)

Omdat de overheidsuitgaven in de VS een bepaald (lees willekeurig) niveau hebben bereikt wil een deel van de Amerikaanse politiek de ambtenaren en militairen even tijdelijk niet betalen en als we dan nog even herinneren hoeveel spaargeld de gemiddelde Amerikaan heeft, dan weten we ook wat er met de consumptie in de VS gaat gebeuren.

Even ter verduidelijking: De consumptie bepaald voor bijna 70 procent de Amerikaanse economie. Het is dan ook niet gek dat we verkoopsignalen hebben in de Nasdaq en de andere Amerikaanse indices. Allereest de Nasdaq100 futures.

Wees gewaarschuwd

Maar ook de Nasdaq Composite index heeft een verkoopsignaal gegeven en dat na een consolidatiefase na een lange en imposante stijging.

Breed gedragen

Sp500 is een brede index maar zoals ik regelmatig uitgelegd heb zijn er een paar aandelen zwaargewichten. Nu deze zwaargewichten in de Sp500 corrigeren heeft de gehele index ineens een verkoopsignaal.

Veel aandelen waren al goedkoop, maar als het verkoopsignaal het signaal voor een grotere correctie is dan zullen ook de reeds goedkope aandelen nog veel goedkoper worden.

Nog breder

Russell2000 is nog breder (2.000 fondsen) en zou theoretisch minder effect van slechts een paar grote stijgingen van een handvol zeer enthousiaste fondsen moeten hebben.

Maar anderzijds is deze index dus ook niet echt meegetrokken omhoog en als men indexfondsen gaat verkopen verkoopt men in een ETF rijp en groen. En dus gaat de Russell zonder dat hij meedeed aan de stijging wel mee omlaag.

Vorige week had ik het over Inflatie

Naar aanleiding van mijn column over inflatie en de stakingen kreeg ik een aantal reacties op Twitter en email over de hoogte van rente.

Daarom zocht ik maar weer een keer in mijn boekenkast over dit onderwerp want ik wist zeker dat ik er een boek over gelezen had die ver terug in de tijd ging.

Martien van Winden schreef een boek over rente en aandelen, met mooie plaatjes en dan zie je de rente over vele eeuwen.

Bron: Het fonds

Het geeft een prima beeld dat we weten dat 4 procent dus niet veel is, alleen we zijn het even niet gewend omdat de Centrale banken na de Dot.com en andere dipjes de rente actief steeds verlaagde en zelf een periode negatief maakte. In dit licht is het ook wel leuk om naar de hypotheekrente te kijken in een iets langere periode.

Bron de Hypotheker

De grafiek pakt niet de gehele jaren 80 maar in die tijd kon je rijk worden met sparen en was vastgoed helemaal geen goede investering.

In de jaren 70 hadden we de oliecrisis(sen) en torenhoge inflatie en dus nog hogere rente. In 1979 begon de FED (Paul Volcker) met rentes agressief te verhogen.

Gevolgen van de hoge rente

Het gevolg van het rentebeleid was tweeledig. Aan de ene kant raakte de Amerikaanse economie in een hele diepe recessie, maar de koers van de dollar steeg.

Volcker werd door sommige economen (achteraf) als een geweldig centrale bankier beschouwd, omdat het hem daadwerkelijk is gelukt de inflatie uit het systeem te krijgen. Dit betekende een goede tijden voor spaarders, maar slechte tijden voor huizenbezitters.

Dus als de inflatie hoog is, dan is de enige manier om dat aan te pakken de rente zo hoog te maken dat de economie als het ware afknelt wordt. Dit zorgt voor een krimp van de economie en dat drukt de prijsstijgingen.

Waardoor  de loonstijgingen afnemen (de beroemde loonprijs spiraal) en zo duw je de inflatie uit het monetaire systeem (lees de economie). Natuurlijk zoals je ziet heeft dit medicijn ernstige en  pijnlijke bijwerkingen.

Iedereen klaagt steen en been

In het licht van inflatie heb ik ook vaak gewezen op de brandstof- en energieprijzen. Ook benoemde ik accijnsverhoging die weer terug zou komen en omdat we voor de verkiezingen zaten is die ineens verdwenen.

Goed voor de consumenten en voor de inflatiecijfers maar omdat we nu dit geld bij het bedrijfsleven gaan halen is de vraag of je beter door de hond of de kat gebeten kan worden?

Maar interessant om te zien is dat de benzine prijs ook in 2008 vlak voor de grote val ter discussie zie CBS met deze grafiek.

2008 effect?

Omdat de grafiek slechts tot 2008 is en we daarna een dip hadden is het ook wel weer leuk te zien wat er daarna gebeurde. We kijken naar een plaatje van de website van de United consumers

Lekker graven in data

Ook zouden we naar de Data Graver kunnen gaan en krijgen we een soortgelijk plaatje. Maar de Benzineprijs is aan een kant belasting (BTW, accijns) en aan de andere kant de olieprijs die ook weer beïnvloed wordt door de beweging van de Euro ten opzichte van de Dollar omdat de olie in Dollars afgerekend wordt.

Dus het stijgende plaatje zegt iets maar vertelt niet het hele verhaal. Oftewel inflatie wordt grotendeels bepaald door je valutabeleid (lees rente).

Als we naar de benzine prijs na inflatie kijken dan zal de gecorrigeerde grafiek veel minder stijl zijn of zelfs ….

Bron: Datagraver

Dus even de benzineprijs in de VS in dollars over 5 jaar periode en dan staan we ineens niet op record niveaus ondanks de opgelopen olieprijs.

Bron: Trading Economics

Ook als we vanaf 2006 kijken naar de Amerikaanse Benzineprijs dan zien we dat het nu geen historisch topniveau in de VS is.

Bron: Tradingeconomics https://tradingeconomics.com/commodity/gasoline

Benzine prijs nuance

Los van de hoogte van de Benzine zou je ook nog de nuance kunnen hebben dat de benzine nu van  veel betere kwaliteit is deze dan jaren geleden was. Ook is het zo dat de moderne auto’s veel minder brandstof verbruiken dan in het verleden.

Denk daarbij ook nog eens dat veel auto’s zelfs hybride zijn en dus deels ge-stekkerd kunnen worden maar sowieso veel zuiniger zijn dan gewone auto’s.

Nu maak ik me niet populair maar zou dus kunnen zeggen dat de huidige hoge benzine prijs in Nederland deels een Euro effect is en los daarvan minder pijn doet dan 40 jaar geleden.

Nu we het toch over het milieu hebben was er nog iets wat nuance miste. Een vrouw kreeg complimenten in de media omdat ze een kreeft bestelde en niet op at maar vrij liet.

De nuance of extra info die ik rond dit bericht miste was dat we ook al tijden problemen met niet inheemse dieren en planten hebben.

Problemen: Exoten verstoren onze natuur

Een vrouw haalde dus het nieuws omdat zij een kreeft van 200 euro vrij liet. Maar het was mij niet duidelijk of dit een inheemse soort kreeft was of niet.

We hebben juist door acties vanuit het verleden uit de horeca een mega probleem met rivierkreeften die geen natuurlijke vijanden hebben en dus alles overwoekeren.

Marketing is everything

Nog even door over het milieu want dat is big business en beheerste het nieuws de afgelopen week. We hebben het over een kleine groep die wil bepalen dat we geen co2 investeringen (lees ‘subsidies’) meer moeten doen.

In de jaren 80 hadden we een kleine groep die fel tegen Atoomenergie was en nu …. Maar ik maak me meer druk over de herrie die gemaakt wordt bij het plaatsen van de 30.000 windenergiemolens op zee. Of het feit dat we na de Jaws films allemaal Haaienangst kregen en het normaal was dat je haaien afslachtte.

Maar dat is niet normaal! 

Het is al helemaal niet normaal om de vinnen van deze mooie en belangrijke beesten voor het ecosysteem af te snijden en de nog levende dieren terug te gooien in de zee.

Deze walgelijke en wrede methode is in Europa tegenwoordig verboden, maar we eten en vangen hier nog steeds haaien en dan blijkt Nederland nog weer een belangrijk export land te zijn.

In de krant las ik dat in Europa voornamelijk de Italianen en de Fransen haaien eten, maar ook dat in de Engelsen zonder dat men het weet in de “Fish and chips” Haaien verwerkt worden.

Dat we in Europa nog steeds haaien vangen en eten vind ik persoonlijk veel belangrijker om voor te protesteren dan de in mijn ogen noodzakelijke “subsidies” op Co2.

Ik heb meerdere keren uitgelegd dat je niet zomaar kan stoppen met olie en gas.  En ook moeten we niet stoppen met vliegen want voor veel aardbewoners is de enige manier om geld te verdienen om te leven via het toerisme.

Maar zo heeft iedereen dus zijn eigen mening en in een democratie gaat het om wat de meerderheid wil en die moet dus bereikt worden.

En weer door naar het belangrijkste voor de Nederlandse economie… de huizenprijs.

Stijging van huizenprijzen zet in augustus door NRC

Als je de Telegraaf en de NRC (en waarschijnlijk de andere kranten) moet geloven dan is de huizenmarkt hotter dan ooit. Maar als ik hypotheek verstrekkers spreek en zelf een rondje door het dorp fiets dan zie ik veel huizen te koop en veel borden in de tuin en dat terwijl lang een bord niet eens noodzakelijk was.

BNR was ook wat genuanceerder hun kop was: “Huizenprijzen stijgen voor derde maand op rij maar ‘We zijn er nog lang niet’ “ (volgens BNR Nieuwsradio).

Nu gaat het uiteindelijk om bepaalde segmenten van de markt die heel gevraagd liggen en andere delen van de huizenmarkt die moeilijk liggen. Het lijkt de aandelenmarkt wel die ook verdeeld is door een kleine groep winnaars.

We kijken voor meer duidelijkheid even naar ene plaatje van het CBS:

En een plaatje van het Kadaster:

Bron: Hypotheek tarieven

Een plaatje zegt meer

Wat mij betreft zeggen plaatjes meer dan duizend woorden. Eerder dit jaar maakten de hypotheek tarieven ook content onder de titel de afkoelende woningmarkt in beeld. Men wees op veel minder biedingen boven de vraagprijs, een lagere gemiddelde verkoopprijs, minder woningen verkocht (minder transacties), meer woningen te koop, woningen langer te koop.

Nu ik toch lekker bezig ben met wat misverstanden te benoemen en mensen hopelijk aan het denken te zetten. Toch nog even over Ai. En dan in het licht van de volgende constatering:

20 procent van de Amerikanen geloofd niet dat we echt op de maan geweest zijn!

Sinds pakweg 2003 hebben we goed internet en kunnen we alles checken door wat zoektermen in Google te gooien. Nu hadden we in de jaren negentig al Neurale netwerken, maar sinds kort hebben we Ai en wordt het nog makkelijker om veel kennis naar boven te halen en tot een verhaal te maken.

De vraag is zeker gezien alle complotdenkers die ook platform gevonden hebben op internet, of mensen slimmer of dommer geworden zijn?

Oké het antwoord is wel bekend en omdat ik een oude man ben heb ik een soortgelijke discussie meegemaakt toen de calculator zijn intreden deed op de middelbare school.

Maar wij mochten pas met de calculator werken en met de wetenschappelijke rekenmachines nadat we bewezen hadden dat we ook zonder rekenhulp het antwoord te kunnen beredeneren of zelf berekenen… Ik kom steeds meer studenten tegen die dat niet meer kunnen en alles wat de spreadsheet of machine zegt is waar…

Nog een voorbeeld waar je jezelf kunt afvragen of we nu slimmer zijn geworden:

In Amerika worden steeds meer boeken verboden.

Zelf een stripverhaal van het dagboek van Anne Frank, werd verboden.

Fish? And Chips?

We hadden het over ‘fish and chips’ van haaien, dus laten we het ook nog even over Chips hebben nu we het net ook over Ai hebben gehad.

Intel een boete de oorzaak?

We zien allereerst Intel die na een periode (volgens de markt) minder sexy te zijn dan andere producenten opveerde. Maar nu heb ik ineens weer verkoopsignalen omdat de gehele markt onderuit aan het aan is.

De Toppers

ASML is een topbedrijf, maar heeft technisch harde verkoopsignalen. Oké het kan kort even bodem vinden op de horizontale steunlijn van 550 maar voorlopig zou ik er persoonlijk van af willen blijven.

Nvidia een beetje hetzelfde verhaal als ASML een mooi bedrijf maar dat doet in de huidige momentum markt niet ter zaken. We hebben technisch verkoopsignalen en dit kon best grote effecten hebben voor de markt.

BESI via Twitter

Vorige week noemde ik nadat ik reeds weken lang het over BESI benoemd te hebben dit aandeel niet in mijn column.  Via Twitter kreeg ik hier vragen over dus deze week opnieuw BESI.

Helaas heb ik verkoopsignalen en ja ook hier een soort van horizontale tijdelijke steun. Maar als koersdoel denk ik dat we onder de 80 kunnen.

Banken de klos in Nederland

Tot slot moeten we het even hebben over een dingetje wat vorige week ineens opkwam. Nu hadden de Amerikaanse banken al langer een slechte tijd, maar recent bedacht de politiek in Italië het idee om de banken te belasten. Oké ze waren door de publieke sector gered in de kredietcrisis en nu ze weer winst maken aan een rente spread en dus aan het publiek zouden we mooi onze gram kunnen halen.

Na Italië kwam nu ook ineens het idee op in Nederland en dus waarschijnlijk ook in de rest van Europa?

Kijkende naar de grafiek van de Amerikaanse banken dan zie je dat het niet heel goed ging met de bankaandelen aldaar.

Maar nu ook de Europese banken?

De grafiek van de Europese bank index lag veel beter dan de Amerikaanse collega’s maar nu hebben we dus ineens verkoopsignalen op een hoog niveau.

De stappen tegen banken had ook effect op de AEX

De Tech problemen (Chips in correctie) was een ding maar nu ook de bankendaling erbij kwam was een probleem voor de AEX. We kunnen technisch dus nu richting de 700 punten.

Vorige week

Vorige week benoemde ik de Duitse Dax in verband met automakers, maar ook de Duitsers hebben banken. De Dax bevestigd helaas een negatief beeld in de AEX.

Resume: Het scenario waar ik al weken (zo niet langer) op wijs, begint zich steeds meer te ontvouwen. Houdt rekening met een versnelling van de correctie en meer volatility.

Disclaimer

Deze Column/blog is op persoonlijke titel geschreven door: Cees Smit en wordt mede in het licht van zijn Actief Offensief portefeuille (ooit ook wel de Guardian/ Lage Landen strategie) gepubliceerd op de Today’s Group website en verschijnt ook op andere websites.

Deze absolute return strategie is geheel onafhankelijk van de andere portefeuilles/strategieën van de Today’s Group en speelt ook indien noodzakelijk in op dalingen (correcties). Daarmee is deze strategie niet voor iedere belegger geschikt. Deze column is geen persoonlijk advies en ook niet geschreven als een beleggingsadvies. Iedere vorm van beleggen brengt risico’s met zich mee.