TA AEX: Neerwaartse druk neemt toe

De neerwaartse druk in de AEX neemt steeds verder toe. We zien een meervoudig geteste horizontale steunzone en lagere toppen. Hierdoor neemt de kans op een krachtig neerwaarts vervolg binnenkort verder toe.

Huidige consolidatiefase voorbode voor krachtige neerwaartse beweging

Op 21 juli werd de top van de herstelbeweging geplaatst bij 587. Deze top maakte toen deel uit van een stijgende wig. Bij een dergelijk patroon stijgen de bodems sneller dan de toppen. Dit wigpatroon startte bij de bodem van 530 op 15 juni. De koers van 587 betekende ook de laatste test van de bovenkant van dit potentiële toppatroon waarna een dag later al de opgaande bodemlijn van dit toppatroon neerwaarts werd gebroken. Opvallend was dat deze top verder ook deel uitmaakte van een driedaags toppatroon, een zogenoemde evening star. Zolang de 587 niet opwaarts wordt gebroken, blijft dit belangrijke toppatroon intact. Ik gaf in de afgelopen 2 weken al aan dat de kans op een top bij 587 en een draai in de markt steeds realistischer werd. We zien namelijk al ruim drie maanden een meer zijwaarts verloop ontstaan in vooral de Europese indices. De kans is groot dat dit de voorbode is van een krachtige neerwaartse draai in de markt. Mijn langetermijnvisie gaat nog steeds uit van een bearmarkt en een volgende forse neerwaartse beweging in de komende 12 maanden. Dit komt onder andere doordat de in 2009 gestarte bullmarkt al in 2018 neerwaarts werd afgerond, ofwel door de opgaande bodemlijn van de logaritmische week- en maandgrafiek brak. Ondanks een krachtige opwaartse beweging naar hogere niveaus in 2019 en begin 2020, was er naar mijn mening geen sprake van een nieuwe en duurzame langetermijnbullmarkt. In februari zagen we al een vrije val van 240 punten tot een dieptepunt van 389, een niveau dat velen zich al niet meer voor kunnen stellen. Rond de vorming van de bodem zagen we veel omkeerpatronen en ik gaf destijds aan dat een krachtige herstelbeweging mocht worden verwacht. Deze ging echter aanzienlijk verder door dan ik had verwacht (richtpunten lagen bij 478 en 528).

Visie technische analyse:

Grafiek AEX-index op dagbasis

Bron: Reuters Metastock XVII, 3 september 2020, Zie ook onze uitleg van technische begrippen

Meerdere topformaties in ontwikkeling en grote bearish engulfing gevormd
Hoe nu verder in de komende tijd? In het langere beeld blijf ik van mening dat een beweging dit jaar richting de 500 en lager nog steeds mogelijk is. Een voorwaarde daarvoor is echter wel dat de huidige langdurige consolidatiefase neerwaarts wordt afgerond. De AEX bevindt zich al ruim drie maanden in deze fase. Toch zien we steeds meer verslechteringen. Zo zagen we in de afgelopen maand al negatieve divergentie in zowel de RSI als de MACD. Zij vormden lagere toppen terwijl de AEX nog hogere toppen vormde. Inmiddels zien we een duidelijke en meervoudig geteste dalende toppenlijn in deze indicatoren. Ook de intermarktindicatoren (rente, goud, euro-dollar) wijzen nog steeds op een verhoogde kans van een dalende aandelenmarkt. De signalen moeten echter wel vanuit de indices zelf komen. Kijken we naar de AEX dan zagen we al dat een stijgende wig neerwaarts werd gebroken en een evening star bij de top werd gevormd. Inmiddels zien we ook de contouren van een hoofd-schouderpatroon en een dalende driehoek. Bij beide potentiële toppatronen ligt de neklijn bij de meervoudig geteste zone van 543,60 – 545. Gisteren testte de AEX opnieuw bijna deze steunzone. Zodra deze zone structureel neerwaarts wordt gebroken, worden deze toppatronen ook geactiveerd en ontstaat direct ruimte naar de 528 – 530. Zodra deze zone ook wordt gebroken, is dat de definitieve bevestiging in het langere technische beeld dat een top is gevormd en een krachtige verdere neerwaartse beweging kan worden opgestart. In eerste instantie ontstaat dan ruimte naar de zone van 480 – 500. Er zijn door de krachtige opwaartse herstelbeweging maar weinig tussenliggende belangrijke steunpunten te vinden. Gisteren testte de AEX overigens ook de bovenkant van de genoemde dalende driehoek. Inmiddels kent deze lijn al een vijftal raakpunten. Vandaag ligt deze lijn bij 564 en daarmee gelijk aan het neerwaarts draaiende 50-daags gemiddelde. Een doorbraak hierboven met bevestiging boven de meest recente top bij 568,20 zorgt voor een vervolg van de consolidatiefase en dan mogen we een hertest van de toppen bij 575 en 587 niet uitsluiten. Pas daarboven wordt het herstel verlengt richting niveaus van 600 – 610. Een belangrijk en laatste punt van topvorming is de gisteren afgeronde en zeer forse tweedaagse ‘bearish engulfing’.

S&P 500 en Nasdaq 100 geven de eerste duidelijke topvormingssignalen
Met de forse terugvallen in de Amerikaanse indices gisteren, zijn ook de eerste topvormingssignalen gegeven. In mijn vorige opinie besprak ik deze situatie. Ondanks de krachtige herstelbewegingen in deze indices waren er duidelijke risico’s aanwezig. Als we kijken naar de S&P 500 en de Nasdaq 100 dan zagen we in beide indices een enorme opwaartse beweging vanaf de bodems in maart dit jaar. Zo steeg de Nasdaq 100 vanaf het dieptepunt bij 6.780 in maart tot een top 2 dagen geleden van 12.440. Ook werd die dag een enorme hanging man gevormd als potentieel toppatroon. Als we kijken naar de afgelopen maanden zagen we in beide indices een steeds verdere versteiling in de opgaande trends, een situatie die plotseling en fors kan draaien. De Nasdaq 100 viel daarbij terug tot onder de kortste en meest steile opgaande trendlijn en testte zelfs zijn 2^e opgaande bodemlijn. De S&P 500 brak al door zijn 2^e opgaande bodemlijn. De meest steil opgaande bodemlijn komt vaak voor tijdens een extreme fase van euforie in de markt en is te zien als ‘blow-off’ beweging. Hiermee is de kans toegenomen dat er een top in de markt is geplaatst en deze indices in de komende tijd een neerwaartse versnelling kunnen laten zien. Om definitieve bevestiging te geven aan de vorming van een belangrijke top moet de S&P 500 structureel sluiten onder de zone 3.370 – 3.394. Bij de 3.394 ligt zijn voormalige all-time high van begin dit jaar. Bij de 3.370 ligt de laatste en minst steil opgaande bodemlijn. Hieronder wordt deze enorme opwaartse beweging in het middellange technische beeld afgebroken en staat de weg open naar aanzienlijk lagere niveaus. In dat scenario ontstaat er in eerste instantie ruimte naar de steunzone van 2.800 – 2.950.

Grafiek S&P 500 index op dagbasis

Bron: Reuters Metastock XVII, 3 september 2020

Grafiek Nasdaq 100 index op dagbasis

Bron: Reuters Metastock XVII, 3 september 2020

Technische analyse maakt deel uit van de risicoanalyse van het ING Investment Office

¹ Contra-indicator, zeer negatief sentiment kan beoordeeld worden als positief.
² Technische analyse (TA) is een manier om de koersontwikkeling op financiële markten te voorspellen en is één van de signalen die onze risicobarometer stuurt. Alle signalen (waaronder het TA-signaal) worden onafhankelijk van elkaar bepaald en opgeteld tot één (totaal) risicosignaal. Dit signaal is bepalend voor onze tactische assetallocatie.

Meer weten over technische analyse?
Zie onze uitleg van technische begrippen.

Bas Heijink (bekijk profiel en disclaimer)