Transities zijn altijd moeilijk

Mensen hebben altijd moeite met veranderingen en willen zaken het liefst houden zoals ze zijn. Dit menselijke aspect is wellicht ook de reden dat ook de economie het moeilijk heeft met veranderingen. Veranderingen gaan dan ook vaak samen met grote schokken. Een economie is daarom niet zo goed in transitie fases. Kijk maar naar het verleden: zoals de periode waarin men over moest van stoomkracht naar de verbrandingsmotor (benzine, diesel) of de transitie van zware industrie naar maak industrie, of van industrie naar technologie, of van industrie naar de dienstensector.

Al deze fases gingen vaak gepaard met arbeidsonrust en met grote neergaande bewegingen op de beurs. Op zich logisch als je bedenkt dat bepaalde sectoren eerst nog zwaar in een index of portefeuille zitten en vervolgens als de bedrijven zich niet of te langzaam aanpaste verkocht worden, uit een index vallen, dan wel een stille dood sterven.

Op dit moment zitten we in de Westerse wereld in een paar transities, in willekeurige volgorde: allereerst zijn we het laatste restje zware industrie aan ‘het opruimen’ onder het mom van milieu en Co2. Maar dit brengt ook pijnlijke afhankelijkheden in beeld. Zo komt de vraag op of we afhankelijk voor staal willen zijn van een land als China, dat ondertussen een buurman (Taiwan) bedreigt en volken uitmoordt. En dat is dan nog los van de vraag: wat we als wereld opschieten met een verplaatsing naar een land waar men minder om milieu regels geeft? Immers dit soort industrie wordt aldaar gewoon met kolen gevoed en dus is het gewoon een verplaatsing van de vervuiling. Willen we dat?

Politieke transities

Een andere transitie die we moeten benoemen op dit moment is de overgang in Duitsland van een sterke leider met overwicht (Mevrouw Merkel) naar een veel bredere coalitie waar dus meer discussie nodig is om tot beslissingen te komen. In Nederland hadden we geen echt grote leider, maar ook daar hebben we steeds meer een bredere consensuspolitiek nodig om iedereen aan boord te houden. Niet heel efficiënt. Overigens zou je ook kunnen betogen dat de politieke macht reeds naar Europa verhuisd is…

In de VS hadden we de schijn van een duidelijker politieke verandering, we kwamen van Trump, die allerlei deals cancelde met de rest van de wereld en nieuwe, voor hem voordeligere deals probeerde op te zetten… en gingen over naar Biden, die gek genoeg een aantal zaken van Trump met America first voortzet. Zo is Biden nog steeds met China in gevecht over handelsbelemmeringen en licht hij ook regelmatig met Europa in de clinch.

Ook de energie transitie is een dingetje

We hebben in Europa de kolencentrales gesloten, of zijn daar hard mee bezig (lees druk doende). In Duitsland hadden ze eerder al de kerncentrales gesloten, na een klein aantal doden in een Japanse kerncentrale na een aardbeving en een daarmee samenhangende vloedgolf. Dus moesten de Duitsers allemaal snel over naar wind en zonne-energie. Maar in die snelheid werd een probleempje zichtbaar en dat was dat we geen windmolens in onze achtertuin willen. Gezien die discussie is er vertraging in de uitrol van groene energie. Bovendien zijn wind en zon niet altijd voorradig. Dus naast dat we een alternatief moeten hebben, zijn we door vertragingen nog niet zo ver. Ondertussen wordt gas door iedereen gebruikt als transitiebrandstof maar omdat iedereen hetzelfde doet springt dit product in prijs enorm omhoog en daarmee ook alle andere energiekosten. Gas wordt namelijk ook gebruikt om elektriciteit op te wekken. door de prijsstijging zien we direct fabrieken sluiten en ook direct dat er bij grote groepen consumenten pijn aan het ontstaan is. Gezien de enorme Corona investeringen van de overheden moeten we niet te veel compensatie van de overheden verwachten en dus gaan we dit wel degelijk in de economie voelen.

De stijging van de gasprijs gebeurd met grote vreugde van de Russen, maar de vraag die hier opkomt: willen we afhankelijk zijn van Poetin of willen we af en toe nog iets kritisch zeggen over Rusland (De Krim, MH17, politieke gevangen, etc.) als we afhankelijk zijn van het gas dan hoeven we niet te veel kritiek meer te hebben.

In Nederland gaat de politiek nog voordat we onderhandelen over een prijs al roepen dat we geen gas uit Groningen gaan halen, terwijl het hebben van een alternatief juist had kunnen helpen. Maar als het toch je eigen geld niet is en je liever populair bent is het allemaal prima.

Kijken we technisch naar de korte termijn grafiek van Gasolie (futures), dan zien we een grote correlatie met de aandelen Echter als we naar de lange maand grafiek gaan kijken, dan zien we dat we nog lang niet op de oude All time high’s zijn. Terwijl aandelen dat wel zijn… dus die correlatie lijkt niet op te gaan? Toch nog even een gekke gedachten: wat als de gasolie prijs wel doorstijgt naar oude All time high niveaus?

Komen we op de volgende transitie… automobiel

Van fossiele brandstof (diesel, benzine) naar elektrisch zal niet eenvoudig verlopen, denk bijv. maar aan het sluiten van tankstations, het plaatsen van laadpalen, etc.. Maar denk ook eens aan verdere chip tekorten, want elektrische auto’s hebben veel meer chips nodig dan auto’s met een fossiele brandstof motor.

Om het nog niet eens te hebben over de grote veranderingen voor garagebedrijven, motorbouwers, revisiebedrijven (een benzinemotor heeft ongeveer 40.000 onderdelen, een elektrische motor slechts 10.000), etc. En om het al helemaal niet te hebben over het elektriciteitsnetwerk. Het huidige stroom netwerk kan deze transitie met de transitie naar zon en wind allemaal niet aan. Het omgaan met de piekstroom bijv. als iedereen thuis komt om te eten en dan gaat laden is totaal onmogelijk met de huidige infrastructuur. Maar ondertussen gooien we wel bergen subsidie naar de automobiel sector en de ontwikkeling van batterijen.

Kortom waar we het ook met zijn allen over moeten gaan hebben is wat we gaan doen met alle werkloze arbeiders die nu in de automobiel sector en fabrieken werken. Want de nieuwe techniek wordt geproduceerd met robots en heeft veel minder onderhoud en mensen nodig omdat bijv. updates gaan  via 5G in plaats van bij de garage.

De Volkswagen grafiek is in dit licht negatief en zou best fors terug kunnen. Maar kijkende naar de Daimler (Benz) grafiek ga ik daar toch aan twijfelen. In Daimler leek het patroon op een hoofd schouder en was dus klaar voor een grote beweging omlaag. Echter het aandeel Daimler ging recent juist omhoog. Nu kan het een dubbele top worden en dat we daarna omlaag gaan, maar ook kan het een H&S Failure patroon worden en dan gaan we zo door naar de 100 Euro. Gezien het chip-tekort en de benzineprijzen zou je het niet verwachten…

Van Corona naar normaal

Een transitie die we ook nog aan het maken zijn is dat we van Coronamaatregelen met veel controle terug gaan naar een normale (oude) situatie. We gaan dus weer op kantoor zitten en we krijgen weer het effect als kinderen op een kinderdag verblijf. Het terugschroeven van de subsidies zullen ook effect geven. Zombie bedrijven zullen spontaan alsnog omvallen.

Van groei naar krimp in China

Veel belangrijker dan Corona, maar mogelijk gerelateerd aan de uitbraken, is dat we in China minder groei zien en mogelijk zelfs krimp. Dit heeft te maken met de containerprijzen, de vervoersprijzen, het ingrijpen van de overheid in bepaalde sectoren (o.a. Gaming), maar ook de problemen in de vastgoedsector. Los van het feit dat China een wereldspeler is, is deze economische groei juist belangrijk geweest voor de westerse wereld. China kocht bedrijven en andere zaken. Een mindere groei in China zullen wij ook allemaal gaan voelen.

Van bull naar bear?

Kijkende naar een aantal veranderingen in de economie komen we ook op een mogelijke wijziging van een Bull markt naar een consolidatie of zelfs een Bear market. We kijken dan ook even snel naar een paar grafieken.

De AEX

In zowel de Twindicator als de EB indicator hebben we verkoopsignalen. Ondanks dat het in het sentiment lijkt alsof je al weer records aan het na jagen bent, is dat zeker niet het geval. Kortom bescherming lijkt noodzakelijk.

Duitse DAX

Het negatieve beeld is de AEX wordt geheel onderstreept door de Duitse Dax die ook gewoon verkoopsignalen heeft gegeven en langzaam aan het corrigeren is.

Nasdaq

Als je naar de beursclowns op de Amerikaanse TV kijkt dan zijn ze allemaal nog heel extreem positief op de Tech sector. Maar als je meer naar het technische beeld kijkt dan zie je dat we kracht verloren hebben en verkoopsignalen hebben. Nu is er nog geen paniek zo dichtbij de All time high niveaus maar een gewaarschuwd mens telt voor twee.

S&P500

In de VS hebben we net als bij ons gewoon bevestigingen van andere indices dat we best een correctie zouden kunnen gaan krijgen. Ook in de S&P500 futures hebben we verkoopsignalen.

Facebook transitie naar meer privacy?

De FAANG aandelen waren een groep aandelen die lang de spreekwoordelijke kar van de totale markt stijging getrokken hadden. Maar veel van deze aandelen zijn nu in correctie. Facebook had vorige week een storing en kwam door een klokkenluider in het nieuws. De Amerikaanse politiek vindt het een te machtig media bedrijf, Europa maakt zich terecht meer druk over de privacy problemen en het gebruik van Big data. Recent verschenen diverse minder positieve boeken over het bedrijf. Kortom het wachten is op een verdere aanval van overheden. Als belegging zou ik nu even heel voorzichtig zijn.

Tot slot in het licht van transitie?

We moeten onszelf natuurlijk nog wel bedenken wat voor effect heeft de hoge energieprijs op de Bitcoin. Nu werden er Bitcoin gemaakt (gemined) in China maar die heeft de Crypto’s verboden. Dus gaat u voor de oude high of pakt u gewoon de winst en gaat even naar de zijlijn?

In Amerika zijn diverse Staten ook druk in strijd met de Bitcoin miners (zie bijv CNBC, New York and Texas are winning the war to attract bitcoin miners)

Het advies van vorige week staat ook voor de aandelen; gewoon wat geld van tafel halen er lijkt turbulentie op komst.

Disclaimer:

Deze Column is op persoonlijke titel geschreven door: Cees Smit en wordt mede in het licht van zijn Actief Offensief portefeuille (ook wel de Guardian strategie) gepubliceerd op de Today’s website en verschijnt ook op andere websites. Deze absolute return strategie is geheel onafhankelijk van de andere portefeuilles/strategieën van de Today’s Group en speelt met regelmaat ook in op dalingen en is daarmee niet voor iedere belegger geschikt.

De columnist heeft op moment van schrijven persoonlijk geen posities in de Bitcoin en ook niet in losse aandelen. (dus in geen van de genoemde aandelen). Ook zijn er geen andere relaties met de genoemde bedrijven en onderliggende waarden.