Vijf vragen over de Amerikaanse staatsschuld
Toen de nieuwe minister van Financiën van de Verenigde Staten voor het eerst bij Donald Trump op bezoek kwam, was de eerste vraag van Trump aan Scott Bessent: ‘hoe krijgen we die staatsschuld omlaag?’
De Amerikaanse staatsschuld is een molensteen om de nek van de Amerikaanse regering, omdat er ontzettend veel rente betaald moet worden over de geleende gelden.
En omdat de staatsschuld ook nog eens fors oploopt, lopen die rente kosten ook op. Omdat er meer geleend moet worden, én omdat de rentestand oploopt.
Hoe erg is het eigenlijk met die Amerikaanse staatsschuld? Vijf vragen en vijf antwoorden.
1 Hoe groot is de Amerikaanse staatsschuld?
De Amerikaanse staatsschuld bedraagt op dit moment ongeveer 36 biljoen dollar. Hieronder zie je de US Debt Clock, die houdt realtime bij hoeveel schuld er per seconde bijkomt. Niet te lang naar kijken…
Er staan ook veel andere ‘feitjes’ op deze pagina, zoals het aantal inwoners (341 mln), de workforce (163 mln) en het aantal werklozen ((7.3 mln).
Voor historische context: de schuld was eind 2023 nog rond de 33 biljoen dollar en steeg in 2024 naar ruim 35 biljoen, mede door begrotingstekorten en rentelasten.
2 Hoeveel rente betaalt de Amerikaanse regering jaarlijks?
In 2024 (fiscaal jaar, dat loopt van oktober 2023 tot september 2024) wordt geschat dat de rentebetalingen op de staatsschuld ongeveer 881 miljard dollar bedroegen.
Dat is veel meer dan in de afgelopen jaren. In 2021 bijvoorbeeld was dat nog ‘slechts’ 352 miljard dollar, met dank aan de lager rentes die in die tijd en kort daarvoor golden.
Toen de Fed echter door de stijgende inflatie de rente moest verhogen, ging het renterekeningetje in Washington fors omhoog. Van 476 miljard dollar in 2022 naar 659 miljard in 2023 en dus rond de 1200 miljard dollar in 2024.
Voor dit jaar, 2025, wordt verwacht dat het rentebonnetje oploopt tot 952 miljard dollar.
3 Waarom is dat rentebedrag zo hard opgelopen?
Die stijging komt door twee factoren: een stijgende staatsschuld én een stijgende rente. De staatsschuld zelf groeide snel (van 17 biljoen in 2014 naar 36 biljoen nu).
Dat kwam vooral door pandemie-uitgaven en belastingverlagingen. Daarnaast verhoogde de Fed de rente van bijna 0% in 2021 naar een piek van 5,25-5,5% in 2023, wat de kosten van nieuw en hergefinancierd schatkistpapier opdreef.
Hoewel de Fed in 2024 begon met renteverlagingen, blijven de langetermijnrentes relatief hoog (bijvoorbeeld 4,5% op 10-jaars obligaties in december 2024), wat de lasten verder verhoogt.
Hoe wil de regering-Trump die staatsschuld verminderen?
Volgens Scott Bessent heeft Amerika geen inkomstenprobleem, maar een kostenprobleem. Ergo: de overheid geeft te veel uit. Dat is koren op de molen van de Republikeinse Partij, die in wezen een kleine overheid wil.
We zien daar nu de gevolgen van: Elon Musk die zwaait met de kettingzaag die hij van de Argentijnse president Milei kreeg, is als een bezetene aan het bezuinigen geslagen. Allerlei projecten worden stopgezet, internationale hulp, het Department of Education wordt opgeheven en veel ambtenaren worden ontslagen.
Een andere mogelijkheid is natuurlijk het verlagen van de rente. Wanneer de rente structureel omlaag gaat, hoeft de regering veel minder rentelasten te betalen. Kijk terug naar 2021 bijvoorbeeld.
Maar dan moet eerst de inflatie flink omlaag en zover is het nog niet. Om de inflatie te breken zal er eigenlijk eerst een recessie moeten plaatsvinden.
Heeft Trump invloed op de rente?
Nee, officieel niet. De Federal Reserve is onafhankelijk maar de voorzitter ervan, Jerome Powell, wordt wel door de Amerikaanse president aangesteld. Zijn termijn loopt tot 2026 en Powell heeft gezegd er niet aan te denken om eerder afscheid te nemen.
Hij weet wel dat Trump wil dat de rente omlaag gaat maar Powell heeft een officieel mandaat in twee lagen: maximale werkgelegenheid en prijsstabiliteit. Momenteel is er angst voor inflatie vanwege ingevoerde importtarieven en dat zou de rente eerder opwaarts dan neerwaarts doen bewegen.
Wanneer Trump echter de economie in de VS in een recessie kan doen laten belanden heeft Powell wél een reden om de rente te verlagen….
